Topoloji nedir?
Bir ağdaki bilgisayarların nasıl yerle şeceğini, nasıl bağlanacağını, veri iletiminin nasıl olacağını belirleyen genel yapıdır.Fiziksel topoloji: Ağın fiziksel olarak nasıl görüneceğini belirler (Fiziksel katman)
Mantıksal topoloji: Bir ağdaki veri akışının nasıl olacağını belirler (Veri iletim katmanı)
Ağ Topoloji Türleri
• Doğrusal (Bus Topology)• Halka (Ring Topology)
• Star-wired ring
• Yıldız (Star Topology)
• Star-wired bus
• Star-wired bus
• Ağaç (Tree Topology)
• Karmaşık (Mesh Topology)
Doğrusal (Bus) Topoloji
• Bir kablo yol olarak düşünülürse, bu yol üzerindeki her bir durak ağda bir düğümü (node-terminali/cihazı) temsil etmektedir. Her düğüme bir adres verilir.
• Bu tek kabloya; bölüm (segment), omurga (backbone), trunk denilebilir.
• Fiziksel bus tüm bilgisayarların aynı kabloya bağlı oldukları sistemdir. Kablonun her iki ucuna sonlandırıcı adı verilen dirençler takılır. Kurulumu kolaydır.
• Bir ağda veri herhangi iki düğüm arasında iletilebilir. İletişimde bulunan düğümler veri yolunu iletim süresince işgal eder. Bundan dolayı her istasyon mesaj göndermeden önce veri yolunu kontrol ederek herhangi bir mesaj olup olmadığına bakar. Aynı iletişim ortamı tüm düğümlerce paylaşıldığı için, mesajlar gönderildiği düğümün adresiyle iletilir.
• Maksimum kapasitesi 10-12 makine olup, iki makine arası maksimum mesafe ince eş-eksenli (thin coaxial) kablo kullanıldığında 185 m, kalın eş-eksenli (thick coaxial) kablo kullanıldığında 500 metredir.
• Mantıksal bus ise, gönderilen bir verinin tüm sistemlere de ulaşması demektir.Aşağıda bus topolojili bir ağ örneği görülmektedir.
• Ağa bir bilgisayarı bağlamak oldukça kolaydır.
• Daha az uzunlukta kablo gerektirir.
• Bir bilgisayarda oluşacak hata tüm ağı etkilemez.
• Merkez birime ihtiyaç duyulmaz.
Dezavantajları:
• Omurga kabloda bir bozulma veya kesilme olursa tüm ağ bağlantısı kesilir.
• Kablonun sonunda sonlandırıcı (Terminator) olmalıdır.
• Ağda sorun olduğunda sorunun nerden kaynaklandığını bulmak zaman alıcı olabilir.
• Tek başına tüm bir binanın ağ çözümü için genellikle kullanılmamaktadır.
• Çarpışma ihtimali yüksektir. 30 istasyon bağlanabilir ve ağ uzunluğu en fazla 500 metre uzunluğundadır.
Çarpışmayı Bulma (Collision Detect)
Star-Wired Ring Topoloji
• Her bilgisayarın bağlantısındaki problem yalnızca onun çalışmasını engellerken, ağdaki diğer cihazlar çalışmalarına devam ederler. Ancak bağlantı cihazlarındaki (hub, switch) problemler, o cihaza bağlanan tüm cihazların çalışmasını engeller. Diğerlerine göre daha güvenilir fakat pahalı çözümler sunar.
• Bu tek kabloya; bölüm (segment), omurga (backbone), trunk denilebilir.
• Fiziksel bus tüm bilgisayarların aynı kabloya bağlı oldukları sistemdir. Kablonun her iki ucuna sonlandırıcı adı verilen dirençler takılır. Kurulumu kolaydır.
• Bir ağda veri herhangi iki düğüm arasında iletilebilir. İletişimde bulunan düğümler veri yolunu iletim süresince işgal eder. Bundan dolayı her istasyon mesaj göndermeden önce veri yolunu kontrol ederek herhangi bir mesaj olup olmadığına bakar. Aynı iletişim ortamı tüm düğümlerce paylaşıldığı için, mesajlar gönderildiği düğümün adresiyle iletilir.
• Maksimum kapasitesi 10-12 makine olup, iki makine arası maksimum mesafe ince eş-eksenli (thin coaxial) kablo kullanıldığında 185 m, kalın eş-eksenli (thick coaxial) kablo kullanıldığında 500 metredir.
• Mantıksal bus ise, gönderilen bir verinin tüm sistemlere de ulaşması demektir.Aşağıda bus topolojili bir ağ örneği görülmektedir.
Doğrusal Topoloji - (Avantaj ve Dezavantajları)
Avantajları:• Ağa bir bilgisayarı bağlamak oldukça kolaydır.
• Daha az uzunlukta kablo gerektirir.
• Bir bilgisayarda oluşacak hata tüm ağı etkilemez.
• Merkez birime ihtiyaç duyulmaz.
Dezavantajları:
• Omurga kabloda bir bozulma veya kesilme olursa tüm ağ bağlantısı kesilir.
• Kablonun sonunda sonlandırıcı (Terminator) olmalıdır.
• Ağda sorun olduğunda sorunun nerden kaynaklandığını bulmak zaman alıcı olabilir.
• Tek başına tüm bir binanın ağ çözümü için genellikle kullanılmamaktadır.
• Çarpışma ihtimali yüksektir. 30 istasyon bağlanabilir ve ağ uzunluğu en fazla 500 metre uzunluğundadır.
CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access/Collision Detect)
Ethernet ve IEEE 802.3 standartlarında kullanılan bir protokol.Çarpışma (Collision)
Çarpışmayı Bulma (Collision Detect)
• Bir ethernet kartı bilgi göndereceği zaman ağ trafiğini izler.
• Ağ kablosunda veri yoksa verisini kabloya bırakır.
• Eğer kabloda veri varsa diğer veri hedefine gidinceye kadar beklenir. Ardından veriyi gönderir.
• Eğer bu işlemler başarısız olursa çarpışma meydana gelir.
Halka (Token Ring) Topoloji
•IBM tarafından geliştirilmiştir. IEEE ve ISO tarafından geliştirilmeye devam eden ağ sisteminin kullandığı sistemdir.
• Mantıksal olarak bir daire şeklinde tüm düğümlerin birbirine bağlanması.
• Halka içersindeki bir bilgisayar bozulursa tüm ağ bağlantısı kesilir.
• Çarpışma olasılığı düşüktür.
• Şu anda halka topolojilerde UTP, STP kablo kullanılmaktadır.
• İlk halka topolojiler; 4 Mbps (CAT3 UTP), daha sonra 16 Mbps(CAT4 ve üstü veya STP Tip 4) çalışmaktadır.
• Halka topolojiye uygun ethernet kartları; 4 veya 16 Mbps’da çalışır.
Token-Ring'de bilgisayarlar kablolarla ortadaki merkez bir kutuya bağlıdır(fiziksel yıldız). Kuyruk yapısındaki bir ağın sonlandırıcıların çıkarılarak iki ucunun birleştirilmesiyle oluşan ağ yapısıdır. Kuyruk yapısının tüm özelliklerini taşımakla birlikte ağda bulunan düşük hızlı bir kart tüm sistemi yavaşlatır. Zincir yapısında ağda varolduğu düşünülen sanal bir jeton (token) tüm makineleri sırayla dolaşır ve bilgi alışverişi bu şekilde sağlanır.
• Mantıksal olarak bir daire şeklinde tüm düğümlerin birbirine bağlanması.
• Halka içersindeki bir bilgisayar bozulursa tüm ağ bağlantısı kesilir.
• Çarpışma olasılığı düşüktür.
• Şu anda halka topolojilerde UTP, STP kablo kullanılmaktadır.
• İlk halka topolojiler; 4 Mbps (CAT3 UTP), daha sonra 16 Mbps(CAT4 ve üstü veya STP Tip 4) çalışmaktadır.
• Halka topolojiye uygun ethernet kartları; 4 veya 16 Mbps’da çalışır.
Token-Ring'de bilgisayarlar kablolarla ortadaki merkez bir kutuya bağlıdır(fiziksel yıldız). Kuyruk yapısındaki bir ağın sonlandırıcıların çıkarılarak iki ucunun birleştirilmesiyle oluşan ağ yapısıdır. Kuyruk yapısının tüm özelliklerini taşımakla birlikte ağda bulunan düşük hızlı bir kart tüm sistemi yavaşlatır. Zincir yapısında ağda varolduğu düşünülen sanal bir jeton (token) tüm makineleri sırayla dolaşır ve bilgi alışverişi bu şekilde sağlanır.
Halka Topoloji -Star-Wired Ring
• Star-wired ring’de denilebilir.
• Yerleşim fiziksel olarak yıldız olarak görünür ancak mantıksal olarak jetonlar dairesel olarak ağda ilerler.
• Yıldız topolojisindeki Hub yerine burada MAU (Multistation Access Unit) veya MSAU (Multistation Access Unit) kullanılır.
• Bu MAU’da veriler dairesel olarak gider.
• Hub kendisine gelen bütün sinyalleri tüm düğümlere iletirken MAU gelen sinyali bir halka şeklinde sadece bir yönde iletir.
• Böylece ağdaki tüm düğümler jetonu alır.
Klasik Halka Topoloji
Star-Wired Ring Topoloji
Yıldız (Star) Topoloji
• Diğerlerinden farklı olarak, kablo,konnektör ve ağ kartına ek olarak Tüm düğümlerin ortak bir merkeze yani hub,switch gibi diğer cihazlar kullanılarak oluşturulan ağ yapılarıdır.
• Genelde UTP (Unshielded Twisted Pair) korumasız çift dolanmış ya da STP (Shielded Twisted Pair) korumalı çift dolanmış kablo kullanılarak oluşturulur ve bilgisayarlarla bağlantı cihazının (hub gibi) maksimum mesafesi 100 metredir.
• Kullanılan çift dolanmış kablonun ve ağ kartının çeşitine göre farklı hızlarda çalışır.
• Her bilgisayarın bağlantısındaki problem yalnızca onun çalışmasını engellerken, ağdaki diğer cihazlar çalışmalarına devam ederler. Ancak bağlantı cihazlarındaki (hub, switch) problemler, o cihaza bağlanan tüm cihazların çalışmasını engeller. Diğerlerine göre daha güvenilir fakat pahalı çözümler sunar.
• Tüm işletişim önce merkezi bilgisayara gider. Merkezi bilgisayar işlemleri ve bilgi paylaşımını kontrol eder.
Yıldız Topoloji (Avantaj ve Dezavantajları)
Avantajları:
• Ağı kurmak kolaydır
• Bir bilgisayara bağlı kablo bozulduğunda ağın çalışması etkilenmez.
• Ağdaki sorunları tespit etmek kolaydır.
• İletişim ortamı olarak telefon hatlarından yararlanılabilir.
Dezavantajları:
• Hub kullanıldığında ağ trafiği artar.
• Doğrusala göre daha fazla uzunlukta kablo gerektirir.
• Hub veya Switch bozulduğunda tüm ağ çalışmaz hale gelir.
• Hub ve Switch gibi cihazlar nedeniyle doğrusala göre kurulumu daha pahalıdır.
Ağaç (Tree) Topoloji
• Genellikle yıldız topolojisindeki ağları birbirine bağlamak için kullanılır. Böylece ağlar büyütülebilir.
• Bir ağacın dalları farklı topolojilerdeki ağları temsil eder, ağacın gövdesi ile de bunlar birbirine bağlanabilir.
•Hiyerarşik yapıdaki ağlar için kullanılır.
• Ağaç düzeni kablo başı (headend) olarak bilinen bir noktadan başlar ve dallanan bir kablodur.
• Herhangi bir istasyondan gelen iletim, ortam boyunca yayılır, diğer tüm istasyonlar tarafından alınabilir ve uç noktalarda yok edilir.
• Halkada olduğu gibi iletim, adres ve kullanıcı bilgisini içeren paketler şeklindendir.
• Tüm istasyonlar ortak bir iletim bağlantısını paylaştıklarından bir zaman diliminde yalnızca bir istasyon iletimde bulunabilir ve erişimi düzenlemek için ortama erişim kontrol tekniğine ihtiyaç vardır.
• Her bir bölüme (segment) ulaşmak kolaydır
• Bir çok çalışma grubu bir araya getirilebilir.
Dezavantajları:
• Her bir bölümün uzunluğu kullanılan kablo ile sınırlıdır.
• Omurga kablosu bozulduğunda bölümlerdeki ağ trafiği etkilenir.
• Kurulumu ve düzenlenmesi daha zordur.
• Gerçek Mesh topolojide tüm düğümler ağ içerisinde birbirine bağlıdır.
• Daha çok WAN’da kullanılır.
• LAN’da kullanıldığında tüm düğümlerin birbirine mutlaka bağlı olması gerekmez.
• Tipik olarak mesh topolojisi en geniş ya da en önemli yerlerin bağlandığı hibrid ağlarda kullanılır.
• Hybrid mesh topoloji, karmaşık ağlarda (veritabanı sunucularının uzak mesafeler arası bağlantıları vb.) kullanılır.
• Bu topolojide tüm bilgisayarlar diğer bilgisayarlara ayrı bir kablo ile bağlıdır. Teorik olarak ideal bağlantı tipidir. Ancak aradaki kablo sayısı terminal sayısı arttıkça katlanarak arttığı için gerçek hayatta sadece çok özel durumlarda ve az sayıda bilgisayar arasında kullanılır.
• Ağaç düzeni kablo başı (headend) olarak bilinen bir noktadan başlar ve dallanan bir kablodur.
• Herhangi bir istasyondan gelen iletim, ortam boyunca yayılır, diğer tüm istasyonlar tarafından alınabilir ve uç noktalarda yok edilir.
• Halkada olduğu gibi iletim, adres ve kullanıcı bilgisini içeren paketler şeklindendir.
• Tüm istasyonlar ortak bir iletim bağlantısını paylaştıklarından bir zaman diliminde yalnızca bir istasyon iletimde bulunabilir ve erişimi düzenlemek için ortama erişim kontrol tekniğine ihtiyaç vardır.
Ağaç Topoloji - (Avantaj ve Dezavantajları)
Avantajları:• Her bir bölüme (segment) ulaşmak kolaydır
• Bir çok çalışma grubu bir araya getirilebilir.
Dezavantajları:
• Her bir bölümün uzunluğu kullanılan kablo ile sınırlıdır.
• Omurga kablosu bozulduğunda bölümlerdeki ağ trafiği etkilenir.
• Kurulumu ve düzenlenmesi daha zordur.
Karmaşık (Mesh) Topoloji
• Gerçek Mesh topolojide tüm düğümler ağ içerisinde birbirine bağlıdır.
• Daha çok WAN’da kullanılır.
• LAN’da kullanıldığında tüm düğümlerin birbirine mutlaka bağlı olması gerekmez.
• Tipik olarak mesh topolojisi en geniş ya da en önemli yerlerin bağlandığı hibrid ağlarda kullanılır.
• Hybrid mesh topoloji, karmaşık ağlarda (veritabanı sunucularının uzak mesafeler arası bağlantıları vb.) kullanılır.
• Bu topolojide tüm bilgisayarlar diğer bilgisayarlara ayrı bir kablo ile bağlıdır. Teorik olarak ideal bağlantı tipidir. Ancak aradaki kablo sayısı terminal sayısı arttıkça katlanarak arttığı için gerçek hayatta sadece çok özel durumlarda ve az sayıda bilgisayar arasında kullanılır.
Gerçek Mesh Topoloji
Hibrid Mesh Topoloji
Topolojilerin Karşılaştırılması
Yorumlar
Yorum Gönder