Protokol
Protokol
• Protokoller, bilgisayarlar arası iletişimde kullanılan ağ dilleridir. (kurallarıdır.)
• Ağ protokolleri verinin cihazlar arasında nasıl taşınacağını ve ekstra olarak veri ile hangi bilgilerin gönderileceğini belirler.
• En sık kullanılan ve bilinen protokol TCP/IP protokol grubudur.– Internet erişimi tamamen TCP/IP’ye dayanır.
Protokol Kümeleri(Yığınları)
IBM System Network Architecture (SNA)
Digital DECnet
Novell Netware
Apple AppleTalk
NetBEUI
IPX/SPX
TCP/IP
– TCP (Transmission Control Protocol)
– UDP (User Datagram Protocol)
– IP (Internet Protocol)
– ICMP (Internet Control Message Protocol)
– IGMP (Internet Group Management Protocol)
– ARP (Address Resolution Protocol)
• Ağ protokolleri verinin cihazlar arasında nasıl taşınacağını ve ekstra olarak veri ile hangi bilgilerin gönderileceğini belirler.
• En sık kullanılan ve bilinen protokol TCP/IP protokol grubudur.– Internet erişimi tamamen TCP/IP’ye dayanır.
Protokol Kümeleri(Yığınları)
IBM System Network Architecture (SNA)Digital DECnet
Novell Netware
Apple AppleTalk
NetBEUI
IPX/SPX
TCP/IP
– TCP (Transmission Control Protocol)
– UDP (User Datagram Protocol)
– IP (Internet Protocol)
– ICMP (Internet Control Message Protocol)
– IGMP (Internet Group Management Protocol)
– ARP (Address Resolution Protocol)
TCP/IP
• TCP/IP’nin tarihi ARPANET ile başlayan Internetin tarihidir.
• Adreslerin dağıtımı NIC (Network Information Center) tarafından yapılır.
• Türkiye’de ise bunu ODTÜ-TUBİTAK yapmaktadır.
• RFC (Request for Comments): TCP/IP standartlarını anlatan dokümanların genel adı.
• Çeşitli gönüllü kuruluşlar : ISOC (İnternetSociety : İnternet Derneği), IAB (İnternet Architecture Board : İnternet Mimarisi Kurulu)
TCP (Transmission Control Protocol) = Paketlerin iletimi
IP (Internet Protocol) = Paketlerin yönlendirmesi
Uygulama Katmanı Protokolleri
• DNS (Domain Name System-Alan Adı Sistemi )
– Alan adı verilen isimler (www.gazi.edu.tr) ile IP adreslerini(194.27.16.10) birbirine ba ğlayan sistemdir.
– Paylaştırılmış bir veritabanı olarak çalışır.
• HTTP (HyperText Transfer Protocol-Hiper Metin Gönderme Protokolü)
– HTML sayfaları göndermek vb…
• HTTPS (Secure HTTP-Güvenli HTTP)
– HTTP'nin RSA (İki anahtarlı şifreleme veya asimetrik anahtarlı şifreleme) şifrelemesi ile güçlendirilmiş halidir. Örneğin bankaların internet siteleri.
• FTP (File Transfer Protocol)
• SFTP veya FTPS (Secure FTP),
– FTP'nin RSA ile güçlendirilmiş halidir.
• DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)
– Terminallere otomatik ip adresi dağıtır.
• SNMP (Simple Network Managment Protocol Basit Ağ Yönetimi Protokolü)
– Ağlar büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmıştır.
– PC’ye bağlı kullanıcılar, internet bağlantı hızı, sistem çalışma süresi vb. bilgiler tutulur.
• NFS (Network File System-Ağ Dosya Sistemi)
– Ağdaki payla ş tırılmış dosyalara ulaşmayı sağlar
• LPD (Line Printer Daemon)
– Ağdaki yazıcının kullanılmasını sağlar.
• DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)
– Terminallere otomatik ip adresi dağıtır.
• SNMP (Simple Network Managment ProtocolBasit Ağ Yönetimi Protokolü)
– Ağlar büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmış tır.
– PC’ye bağlı kullanıcılar, internet bağlantı hızı, sistem çalışma süresi vb. bilgiler tutulur.
• NFS (Network File System-Ağ Dosya Sistemi) – Ağdaki paylaştırılmış dosyalara ulaşmayı sağlar
• LPD (Line Printer Daemon)
– Ağdaki yazıcının kullanılmasını sağlar.
• SMTP (Simple Mail Transfer Protocol, - Basit Posta Gönderme Protokolü)
– E-posta göndermek için kullanılır.
• POP3 (Post Office Protocol 3)
– E-posta almak için kullanılır.
• Telnet (Telecommunication Network)
– Çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için kullanılır.
Fiziksel Katman Protokolleri
• SLIP (Serial Line Internet
Protocol)
Taşıma Katmanı Protokolleri
• TCP (Transmission Control
ProtocolTransfer Kontrol Protokolü)
• TCP/IP’nin tarihi ARPANET ile başlayan Internetin tarihidir.
• Adreslerin dağıtımı NIC (Network Information Center) tarafından yapılır.
• Türkiye’de ise bunu ODTÜ-TUBİTAK yapmaktadır.
• RFC (Request for Comments): TCP/IP standartlarını anlatan dokümanların genel adı.
• Çeşitli gönüllü kuruluşlar : ISOC (İnternetSociety : İnternet Derneği), IAB (İnternet Architecture Board : İnternet Mimarisi Kurulu)
• Adreslerin dağıtımı NIC (Network Information Center) tarafından yapılır.
• Türkiye’de ise bunu ODTÜ-TUBİTAK yapmaktadır.
• RFC (Request for Comments): TCP/IP standartlarını anlatan dokümanların genel adı.
• Çeşitli gönüllü kuruluşlar : ISOC (İnternetSociety : İnternet Derneği), IAB (İnternet Architecture Board : İnternet Mimarisi Kurulu)
TCP (Transmission Control Protocol) = Paketlerin iletimi
IP (Internet Protocol) = Paketlerin yönlendirmesi
Uygulama Katmanı Protokolleri
• DNS (Domain Name System-Alan Adı Sistemi )
– Alan adı verilen isimler (www.gazi.edu.tr) ile IP adreslerini(194.27.16.10) birbirine ba ğlayan sistemdir.
– Paylaştırılmış bir veritabanı olarak çalışır.
• HTTP (HyperText Transfer Protocol-Hiper Metin Gönderme Protokolü)
– HTML sayfaları göndermek vb…
• HTTPS (Secure HTTP-Güvenli HTTP)
– HTTP'nin RSA (İki anahtarlı şifreleme veya asimetrik anahtarlı şifreleme) şifrelemesi ile güçlendirilmiş halidir. Örneğin bankaların internet siteleri.
• FTP (File Transfer Protocol)
• SFTP veya FTPS (Secure FTP),
– FTP'nin RSA ile güçlendirilmiş halidir.
• DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)
– Terminallere otomatik ip adresi dağıtır.
• SNMP (Simple Network Managment Protocol Basit Ağ Yönetimi Protokolü)
– Ağlar büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmıştır.
– PC’ye bağlı kullanıcılar, internet bağlantı hızı, sistem çalışma süresi vb. bilgiler tutulur.
• NFS (Network File System-Ağ Dosya Sistemi)
– Ağdaki payla ş tırılmış dosyalara ulaşmayı sağlar
• LPD (Line Printer Daemon)
– Ağdaki yazıcının kullanılmasını sağlar.
• DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)
– Terminallere otomatik ip adresi dağıtır.
• SNMP (Simple Network Managment ProtocolBasit Ağ Yönetimi Protokolü)
– Ağlar büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmış tır.
– PC’ye bağlı kullanıcılar, internet bağlantı hızı, sistem çalışma süresi vb. bilgiler tutulur.
• NFS (Network File System-Ağ Dosya Sistemi) – Ağdaki paylaştırılmış dosyalara ulaşmayı sağlar
• LPD (Line Printer Daemon)
– Ağdaki yazıcının kullanılmasını sağlar.
• SMTP (Simple Mail Transfer Protocol, - Basit Posta Gönderme Protokolü)
– E-posta göndermek için kullanılır.
• POP3 (Post Office Protocol 3)
– E-posta almak için kullanılır.
• Telnet (Telecommunication Network)
– Çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için kullanılır.
– Alan adı verilen isimler (www.gazi.edu.tr) ile IP adreslerini(194.27.16.10) birbirine ba ğlayan sistemdir.
– Paylaştırılmış bir veritabanı olarak çalışır.
• HTTP (HyperText Transfer Protocol-Hiper Metin Gönderme Protokolü)
– HTML sayfaları göndermek vb…
• HTTPS (Secure HTTP-Güvenli HTTP)
– HTTP'nin RSA (İki anahtarlı şifreleme veya asimetrik anahtarlı şifreleme) şifrelemesi ile güçlendirilmiş halidir. Örneğin bankaların internet siteleri.
• FTP (File Transfer Protocol)
• SFTP veya FTPS (Secure FTP),
– FTP'nin RSA ile güçlendirilmiş halidir.
• DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)
– Terminallere otomatik ip adresi dağıtır.
• SNMP (Simple Network Managment Protocol Basit Ağ Yönetimi Protokolü)
– Ağlar büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmıştır.
– PC’ye bağlı kullanıcılar, internet bağlantı hızı, sistem çalışma süresi vb. bilgiler tutulur.
• NFS (Network File System-Ağ Dosya Sistemi)
– Ağdaki payla ş tırılmış dosyalara ulaşmayı sağlar
• LPD (Line Printer Daemon)
– Ağdaki yazıcının kullanılmasını sağlar.
• DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol)
– Terminallere otomatik ip adresi dağıtır.
• SNMP (Simple Network Managment ProtocolBasit Ağ Yönetimi Protokolü)
– Ağlar büyüdükçe bu ağlar üzerindeki birimleri denetlemek amacıyla tasarlanmış tır.
– PC’ye bağlı kullanıcılar, internet bağlantı hızı, sistem çalışma süresi vb. bilgiler tutulur.
• NFS (Network File System-Ağ Dosya Sistemi) – Ağdaki paylaştırılmış dosyalara ulaşmayı sağlar
• LPD (Line Printer Daemon)
– Ağdaki yazıcının kullanılmasını sağlar.
• SMTP (Simple Mail Transfer Protocol, - Basit Posta Gönderme Protokolü)
– E-posta göndermek için kullanılır.
• POP3 (Post Office Protocol 3)
– E-posta almak için kullanılır.
• Telnet (Telecommunication Network)
– Çok kullanıcılı bir makineye uzaktaki başka bir makineden bağlanmak için kullanılır.
Fiziksel Katman Protokolleri
• SLIP (Serial Line Internet
Protocol)
– IP verilerinin, seri iletişim
teknikleri ile iletimini sağlayan protokoldür. Dial-up veya kiralık hat bağlantılarında
kullanılır. Veriler seri iletişim teknikleri kullanılarak iletilir.
• PPP (Point-to-Point
Protocol)
– SLIP’e benzer, yine
dial-up bağlantıda kullanılır. Ancak PPP;
• Verileri sıkıştırır
• Bir çok donanım çoğunlukla
destekler
• Hata düzeltme ve belirleme
algoritmaları kullanır.
Taşıma Katmanı Protokolleri
• TCP (Transmission Control
ProtocolTransfer Kontrol Protokolü)
– Veri aktarımı yapılacak
iki bilgisayar arasındaki bağlantıyı kurar
– Hata denetimi yapar.
Paketler gitmediyse bir daha gönderir.
• UDP (User Datagram
Protocol)
– TCP gibi ağ üzerinden
paketi gönderir ama bu protokol paketin gidip gitmediğini takip etmez ve
paketin yerine ulaşıp ulaşmayacağını garantilemez. Daha çok küçük paketlerin
tüm PC’lere gönderilmesinde kullanılır.
TCP Başlığı
UDP Başlığı
Ağ Katmanı Protokolleri
• ICMP (Internet Control
Message Protocol):
IP Başlığı
– IP adresi bir ağa bağlı
bilgisayarların ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları
adrestir.
IPv4 Adresleme
Ayrılmış IP Adresler
• Bazı IP adresleri bazı
kullanımlar için ayrılmıştır. Yerel ağlar için ayrılmış adresler:
• 255 = broadcast adres; bir
ağ içerisindeki tüm PC’ler
Ağ ve Broadcast Numaraları
• C sınıfı 129.23.123.2
adres için;
Alt Ağ Maskesi (Subnet Mask)
• Ağdaki iki bilgisayarın
veya cihazın aynı ağda olduklarını anlamalarını sağlar.
A Sınıfı (1-126)
B Sınıfı (128-191)
C Sınıfı (192-223)
IPv6
• IPv4: 32 bit
• IPv4:10’luk sayı sistemi • IPv6: 2128 = 3,4038
• Eski adı: IPng: IP next
generation
• Bazı ülkeler (Amerika,
Japonya…) kullanıyor.
• Daha hızlı, güvenli ve daha
az başlık (header)
IPv6 Adresler
8 adet 4’lü hexadecimal
sayıdan oluşur.
IPv6 adres:
FE80:0000:0000:0000:02A0:D2FF:FEA5:E9F5 / 64 / x = ağ numarasını gösteren bit
sayısı Örneğin; /32 ise 128 bitin ilk 32 biti ağ numarasını diğerleri host
numarasını gösterir /64 ise 128 bitin ilk 64 biti ağ numarasını diğerleri host
numarasını gösterir.
Ağ no : FE80:0000:0000:0000
Ayrılmış adresler
–
0:0:0:0:0:0:0:1 = ::1 loopback
TCP/IP Sorun Çözme
• Ağ bağlantılarını kontrol
edin
ARP (Adres Çözümleme
Protokolü)
• IP adreslerini fiziksel
adrese dönüştürmek için kullanılır.
• Bir paketin bir bilgisayardan çıktığında
nereye gideceğini IP numarası değil gideceği bilgisayarın fiziksel adresi (MAC)
belirler.
UDP Başlığı
Ağ Katmanı Protokolleri
• ICMP (Internet Control
Message Protocol):
– Paketin gönderilmesi
sırasında hata oluştuğunda mesaj veya rapor gönderir.
• Ping komutu
• ARP (Address Resolution
Protocol)
– Yerel ağdaki adresleri
veya donanım adreslerini (MAC adres) ön bellekler.
• MAC adresi ağ adresine ve
ağ adresini de MAC adresine çevirir.
• IGMP (Internet Group
Management Protocol)
– Belli bir gruptaki
hostları, multicast (Bir gönderici ile ağ üzerinde birden fazla alıcı arasında
kurulan iletişim = bir grup) router’a bildirir.
• IP (Internet Protocol)
IP Başlığı
– IP adresi bir ağa bağlı
bilgisayarların ağ üzerinden birbirlerine veri yollamak için kullandıkları
adrestir.
• Yaygın olarak IPv4
adresler kullanılıyor.
• Toplam 32 bit ve
noktalarla ayrılmış 4 adet 8 bitlik sayı.
• Örnek bir IP adresi:
–
10000000 10011100 00001110 00000111
– w.x.y.z
– 128.156.14.7
•
Ip adresleri dünyada 232 = 4 milyardır.
• Dinamik ip adresleri :
Evden modem ile bağlanma
• Statik ip adresleri: IIS
IPv4 Adresleme
Ayrılmış IP Adresler
• Bazı IP adresleri bazı
kullanımlar için ayrılmıştır. Yerel ağlar için ayrılmış adresler:
– 10.0.0.0 - 10.255.255.255
– 172.16.0.0 - 172.31.255.255
– 192.168.0.0 -
192.168.255.255
– 169.254.0.0 -
169.254.255.255
• 0 = bir ağı göstermektedir.
• 255 = broadcast adres; bir ağ içerisindeki tüm PC’ler
• 255 = broadcast adres; bir ağ içerisindeki tüm PC’ler
Ağ ve Broadcast Numaraları
• C sınıfı 129.23.123.2
adres için;
– Ağ numarası: 129.23.123.0
– Bu ağdaki tüm PC’lere
mesaj göndermek isteyen bir cihaz şu adrese mesajı atacaktır;
• 129.23.123.255
• B sınıfı 124.50.120.2
adres için;
– Ağ numarası: 124.50.0.0
– Bu ağdaki tüm PC’lere
mesaj göndermek isteyen bir cihaz şu adrese mesajı atacaktır;
• 124.50.255.255
Alt Ağ Maskesi (Subnet Mask)
• Ağdaki iki bilgisayarın
veya cihazın aynı ağda olduklarını anlamalarını sağlar.
A Sınıfı (1-126)
B Sınıfı (128-191)
C Sınıfı (192-223)
IPv6
• IPv4: 32 bit
• IPv4: 232 = 4,3 109 • IPv6:16’lık sayı sistemi
• IPv4:10’luk sayı sistemi • IPv6: 2128 = 3,4038
• IPv4:10’luk sayı sistemi • IPv6: 2128 = 3,4038
• Eski adı: IPng: IP next
generation
• Bazı ülkeler (Amerika,
Japonya…) kullanıyor.
• Uygulama ve fiziksel katman
değişmedi.
• Daha hızlı, güvenli ve daha az başlık (header)
• Daha hızlı, güvenli ve daha az başlık (header)
IPv6 Adresler
8 adet 4’lü hexadecimal
sayıdan oluşur.
2001:0DB8:400:965a:0000:0000:0000:0001
2001:0DB8:400:965a::1 (aynı
adres)
(::) adreste 0 olan yerlerde
kullanılarak adres kısaltılır
IPv6 adres:
FE80:0000:0000:0000:02A0:D2FF:FEA5:E9F5 / 64 / x = ağ numarasını gösteren bit
sayısı Örneğin; /32 ise 128 bitin ilk 32 biti ağ numarasını diğerleri host
numarasını gösterir /64 ise 128 bitin ilk 64 biti ağ numarasını diğerleri host
numarasını gösterir.
Ağ no : FE80:0000:0000:0000
Host no: 02A0:D2FF:FEA5:E9F5
Ayrılmış adresler
–
0:0:0:0:0:0:0:1 = ::1 loopback
– 0:0:0:0:0:0:0:0 = ::
belirsiz
• IPv6 ve IPv4 adreslerin
kullanımı
– 128 – 32 = 96
– x:x:x:x:x:x:d.d.d.d
• x: IPv6 ve d: IPv4
– Örnek:
• 0:0:0:0:0:0:1.2.3.4/96 = ::1.2.3.4/96
TCP/IP Sorun Çözme
• Ağ bağlantılarını kontrol
edin
• Ping 127.0.0.1 (loopback)
ile ethernet kartınızı kontrol edin
• Kendi bilgisayarınızın IP
adresine ping atabilirsiniz.
• Varsayılan (Default)
Router veya gateway (ağ geçidi) varsa ona ping atarak pc-alt ağ iletişimini
kontrol edebilirsiniz.
• Uzaktaki bir hosta ping
atabilirsiniz.
ARP (Adres Çözümleme Protokolü)
• IP adreslerini fiziksel
adrese dönüştürmek için kullanılır.
• Bir paketin bir bilgisayardan çıktığında
nereye gideceğini IP numarası değil gideceği bilgisayarın fiziksel adresi (MAC)
belirler.
• Bu adreste paketin gideceği
ip numarası kullanılarak elde edilir.
• Ardından paket
yönlendirilir.
• ARP adres çözümlemek
istediği zaman tüm ağa bir ARP istek mesajı gönderir ve bu IP adresini gören
yada bu IP adresine giden yol üzerinde bulunan makine bu isteğe cevap verir ve
kendi fiziksel adresini gönderir.
• ARP isteğinde bulunan
makine bu adresi alarak verileri bu makineye gönderir.
Yorumlar
Yorum Gönder